De voormalige gevangenis de Koepel in Haarlem krijgt een tweede leven als bruisende stadscampus. In 2019 maakten we het stedenbouwkundig plan. Haarlem wil met de binnenstad de sprong over het Spaarne maken en de koepel speelt daarin een belangrijke rol. Een combinatie van monumenten en nieuwbouw zorgt binnen de oude muren voor een bijzonder stuk stad. Door het nauwkeurig positioneren van nieuwe gebouwen ontstaat een spannende opeenvolging van ruimtes. Daarmee krijgt Haarlem er een nieuwe plek van betekenis bij.

  • Programma University College, filmhuis, voorzieningen, 250 studenteneenheden, 100 sociale huurwoningen, hotel en parkeergarage
  • Werkzaamheden stedenbouwkundig plan, beeldkwaliteitsplan
  • Vervolgwerkzaamheden architectonische uitwerking
  • Opdrachtgever Stichting Panopticum, HBB Vastgoed, Elan Wonen, DUWO
  • In samenwerking met reA, Hosper
  • Planvorming gereed 2019
00/00

Bruisend nieuw leven voor de Koepel

Het Koepelterrein is ongeveer 2 hectare groot en bevat een fors programma. Het biedt onder meer plaats aan een universiteit, filmhuis, stadskantine, hotel, innovatiecentrum, werkplekken, studenteneenheden en kleine sociale huurwoningen. Samen staan de initiatieven garant voor de transformatie en vormen ze een levendige stadscampus.

Open sfeer
Onze ambitie was om het terrein voldoende te openen om het openbare karakter te versterken en het echt onderdeel te laten uitmaken van de binnenstad. Maar hoe zorg je ervoor dat een gevangenismuur – die bedoeld is om mensen binnen te houden en bovendien een monumentale status heeft – zich opent naar de stad? Wij vonden de oplossing in het maken routes die op, langs, onder en over de muur gaan. Vooral het over de muur gaan geeft het openbaar gebied een derde dimensie. Daarmee bouwen we met een knipoog voort op het verleden: hoeveel dromen en fantasieën zijn er niet geweest om over de muur te ontsnappen?!

Niet alleen het programma en de muur rondom het complex bepaalden de randvoorwaarden voor het plan. Ook de essentiële zichtlijnen vanuit de omgeving op de Koepel en de monumentale status van diverse gebouwen waren hierin bepalend. We positioneerden het programma zo dat er een gevarieerde stedelijke wereld ontstaat. Een spannende opeenvolging van kleine en grote ruimtes, brede en smalle plekken, licht en donker.

Bij het verdelen van het programma is rekening houden met een goede bezonning op het terrein en op de gevels van de woningen van de omwonenden. Ook is goed gekeken naar de inkijk, de privacy en mogelijke geluidsoverlast in de aangrenzende tuinen en woningen.

Fraaie uitstraling
In het beeldkwaliteitsplan voor de architectuur en openbare ruimte borgden we de hoge ruimtelijke kwaliteit die we voor ogen hadden. Alle nieuwe gebouwen zijn architectonisch een familie met een duidelijke materiaalknipoog naar de bestaande gebouwen. Een oranje accentsteen in de oude gebouwen wordt in de nieuwbouw de verbindende factor. Alleen het eigenwijze, vrijstaande gebouw naast de Koepel wordt anders: de uitzondering die de regel bevestigt. De inrichting van de openbare ruimte voorziet in het doorzetten van de ‘vloer’ van de Haarlemse binnenstad. Op strategische plekken komen bomen en fraaie, groene elementen die zorgen voor schaduw en maken dat de Koepel een aangenaam verblijfskarakter krijgt.