Test it on Texel!
We maakten een draaiboek met de Texel Principes, een Texel Toolbox, en een serie Vergezichten voor aan te pakken thema’s of gebieden. De Vergezichten moeten mensen verleiden in actie te komen, de Principes houden
ze daarbij op het spoor en de Toolbox biedt concrete hulpmiddelen. We hebben Vergezichten gemaakt voor zowel de Wadkant als de Duinkant, op zowel landschappelijk schaalniveau als lokaal schaalniveau. Samen schetsen ze een totaalbeeld van de transformatiepotentie van het hele eiland.
Elk Vergezicht schetst aan de horizon een drastisch veranderde situatie, een wenkend perspectief dat laat zien dat ‘schoonheid’ in milieutechnische zin ook schoonheid in ruimtelijke zin kan betekenen. De weg ernaartoe is in behapbare stappen in beeld gebracht die elk afzonderlijk niet drastisch zijn. Iedere ‘ondernemer’ kan binnen de collectieve ambities in feite onafhankelijk van anderen een verandering in gang zetten. Ons uitgangspunt was dat elke ontwikkeling moet bijdragen aan het landschap, en er niet op mag parasiteren. Natuurlandschappen en nostalgische landschappen zijn grote troeven op het eiland, maar juist ook de ontworpen landschappen (de polders, de dijk) onderscheiden Texel van de andere eilanden. In essentie heeft elk landschap zijn eigen ‘wetten’ die ontwikkelingen inkaderen of sturen. Door deze landschappelijke sturing bewegen individuele ontwikkelingen toch in een gemeenschappelijke richting en groeit met elk deel het geheel.
Maatschappelijke verandering beïnvloeden kan niet zonder burgers te betrekken. Als veel mensen zich scharen achter een ambitie of een Vergezicht neemt de kans op een langjarig succes en blijvend draagvlak toe. Op dit moment zijn er op Texel al allerlei experimenten gaande. Op landjes en in schuurtjes is men bezig met innovaties in onder andere zilte teelten, zonne-energiewinning, zeewierkweek en landvisserij. We surften mee op de energie en de ambities die op het eiland leven. De vergezichten zijn ontstaan door ontwerp, maar ook door interactie
met de Texelaren (www.smaaktesttexel.nl en Texel Talks) en vooral door het bij elkaar brengen, opschalen en combineren van bestaande ideeën.
We hebben, ook weer in discussies met Texelaren, de principes expliciet gemaakt die ons bleken te leiden bij het maken van de Vergezichten. Deze Texel Principes kunnen als startpunt fungeren voor elk initiatief, of het nou gaat om toerisme, ecologie, economie of landschap, architectuur of cultuur, en als ‘agendapunten’ voor de discussie erover. Ze dragen er op die manier ook aan bij dat ontwikkelingen in de verschillende beleidsterreinen meer samenhang met elkaar krijgen, en daardoor in kwaliteit toenemen
De Texel Toolbox is een verzameling praktische modules en voorbeeldoplossingen die in lijn met de Texel Principes op zowel bouwkundig als landschappelijk gebied ‘pasklare oplossingen’ bieden om in te zetten bij concrete plannen. Zo vraagt ‘meebewegen met de seizoenen’ om autarkische, demontabele, inklapbare en verrijdbare vakantieaccommodaties. De Fietsboet en de Texel inklapcaravan kunnen zonder de normaliter hoge investeringen in de ondergrondse infrastructuur naar behoefte in het landschap worden gezet en, belangrijker, er weer worden uitgehaald. Door een zorgvuldige sturing op occupatiedruk in relatie tot seizoen ontstaat in de nieuwe ‘verblijfsnatuur’ een getijdebeweging van aantal bedden door het jaar heen. Voor De Koog is vanuit datzelfde seizoensprincipe plus dat van ‘opruimen en revitaliseren’ en ‘eenheid in diversiteit’ een inklapbare kas ontworpen die de gaten in het dorps weefsel tijdelijk kan vullen, en een veranda die met een geringe investering zowel bestaande als nieuwe gebouwen kan upgraden, samenhang geven en energie leveren. Daarnaast zitten er in de Toolbox oplossingen voor ingrepen in het landschap, bijvoorbeeld dijkversterkingsmodules die veiligheid combineren met een recreatieve, agrarische en/of slimme energieoogstfunctie.
Veranderingen komen meestal niet tot stand door beleidstukken, maar door economische en sociale dynamiek, door het spel van vraag en aanbod. Op Planet Texel wordt het draaiboek een succes als het wordt gedragen door en in de genen gaat zitten van de Texelaren. Ook de toerist moet het gaan herkennen als meerwaarde van het merk Texel en zich er op zijn eigen, meer kortstondige manier betrokken bij voelen. Het moet duidelijk zijn waar Texel en de Texelaren gezamenlijk naartoe willen en dat moet naar buiten gebracht. Met Texel als miljoenste deel van de aarde is het draaiboek voor dit ene eiland een proeftuin voor de hele planeet geworden; test it on Texel!